Head and Shoulder Chart Pattern म्हणजे काय, तो कसा ओळखावा आणि त्यावर ट्रेडिंग स्ट्रॅटेजी कशी बनवावी, या लेख मध्ये सविस्तर माहिती मराठीत जाणून घेऊया.
Head and Shoulder Chart Pattern हा शेअर मार्केटमध्ये वापरला जाणारा सर्वात लोकप्रिय आणि विश्वसनीय ट्रेंड रिव्हर्सल पॅटर्न आहे. जेव्हा बाजारात चालू ट्रेंड संपून उलट दिशेने हालचाल सुरू होते, तेव्हा या पॅटर्नची निर्मिती होते. ट्रेडिंगमध्ये हा पॅटर्न टॉप फॉर्मेशन (तेजी ते मंदी) आणि बॉटम फॉर्मेशन (मंदी ते तेजी) या दोन्ही स्वरूपात दिसू शकतो.
📊 Head and Shoulder Chart Pattern म्हणजे काय?
जेव्हा एखाद्या सिक्युरिटीची किंमत सतत वाढत असते आणि अचानक ती गती थांबून किंमत कमी होऊ लागते, तेव्हा Head and Shoulder Pattern तयार होतो.
या पॅटर्नचा आकार अगदी मानवाच्या डोका आणि खांद्यांसारखा दिसतो.
-
मध्ये एक मोठे शिखर (हेड) असते,
-
त्याच्या दोन्ही बाजूंना दोन छोटे शिखर (शोल्डर्स) असतात.
ही तीन शिखरे मिळून Head and Shoulders Chart Pattern तयार करतात.
🧩 Head and Shoulder Chart Pattern कसा दिसतो?
-
पहिला खांदा (Left Shoulder): किंमत वाढते, एका विशिष्ट पातळीवर पोहोचते आणि मग थोडी खाली येते.
-
डोके (Head): किंमत पुन्हा वाढते आणि पहिल्या शिखरापेक्षा जास्त पातळीवर पोहोचते.
-
दुसरा खांदा (Right Shoulder): किंमत पुन्हा खाली येऊन पुन्हा थोडी वाढते, पण डोक्याइतकी नाही.
-
नेकलाइन (Neckline): या तीन शिखरांमधील खालचे बिंदू जोडल्यास जी रेषा तयार होते, तिला Neckline म्हणतात.
जेव्हा किंमत या नेकलाइनच्या खाली जाते, तेव्हा ट्रेंड रिव्हर्सलची पुष्टी (Confirmation) मिळते.
📈 Head and Shoulder Chart Pattern चे प्रकार.
1️⃣ Head and Shoulders Pattern (Bearish Reversal)
हा पॅटर्न तेजी ट्रेंडचा शेवट आणि मंदी ट्रेंडची सुरुवात दर्शवतो.
जेव्हा बाजार सतत वर जात असतो, तेव्हा शेवटी हा पॅटर्न तयार होतो आणि किंमत घसरू लागते.
2️⃣ Inverse Head and Shoulders Pattern (Bullish Reversal)
हा पॅटर्न मंदी ट्रेंडचा शेवट आणि तेजी ट्रेंडची सुरुवात दर्शवतो.
तो अगदी उलट असतो – म्हणजे तीन दऱ्यांचा (Valleys) आकार तयार होतो.
मधली दरी सर्वात खोल असते, ती “हेड” असते, आणि दोन्ही बाजूंच्या दऱ्या “शोल्डर्स” असतात.
📚 Head and Shoulder Pattern चा अर्थ आणि विश्लेषण.
हा पॅटर्न तयार होणे म्हणजे मार्केट सेंटिमेंट बदलत आहे हे स्पष्ट होते. बुल्स (खरेदीदार) आणि बेअर्स (विक्रीदार) यांच्यातील संघर्षात बेअर्स वरचढ होत आहेत.
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या खाली जाते, तेव्हा ते सूचित करते की विक्रीचा दबाव वाढत आहे आणि किंमत आणखी घसरणार आहे.
💡 Head and Shoulder Chart Pattern वर आधारित ट्रेडिंग स्ट्रॅटेजी.
➤ सेल किंवा शॉर्ट सेल ऑर्डर कधी द्यावी:
जेव्हा किंमत नेकलाइन तोडून खाली जाते, तेव्हा तुम्ही Sell किंवा Short-Sell करू शकता.
या वेळी ट्रेंड रिव्हर्सलची पुष्टी होते.
➤ टार्गेट (Target) ठरविण्याची पद्धत:
-
तुमचे टार्गेट अंतर = (हेडचा उच्च बिंदू – नेकलाइन)
उदा. जर हेड 200 रुपये आणि नेकलाइन 180 रुपयांवर असेल, तर टार्गेट = 20 रुपये.
म्हणजे किंमत 160 पर्यंत घसरू शकते.
➤ स्टॉप लॉस (Stop Loss):
-
तुमचा Stop Loss दुसऱ्या खांद्याच्या वरच्या पातळीवर किंवा हेडच्या वर ठेवावा.
यामुळे अचानक झालेल्या फेक ब्रेकआउटपासून संरक्षण मिळते.
➤ नफा बुकिंग (Profit Booking):
-
किंमत टार्गेटला पोहोचल्यावर तुम्ही नफा बुक करू शकता.
-
किंवा Trailing Stoploss वापरून मोठ्या ट्रेंडवर स्वार होऊ शकता.
🔄 Inverse Head and Shoulder Pattern म्हणजे काय?
Inverse Head and Shoulders Pattern हा पारंपरिक पॅटर्नच्या उलट असतो. तो बाजारात मंदीचा शेवट आणि तेजीची सुरुवात दर्शवतो.
या पॅटर्नमध्ये तीन दऱ्या तयार होतात:
-
पहिली दरी – Left Shoulder
-
दुसरी खोल दरी – Head
-
तिसरी दरी – Right Shoulder
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या वर जाते, तेव्हा बुलिश ट्रेंड रिव्हर्सलची पुष्टी मिळते.
💰 Inverse Head and Shoulder Trading Strategy.
➤ बाय एंट्री कधी द्यावी:
-
जेव्हा किंमत नेकलाइनच्या वर जाते आणि क्लोजिंग मिळते, तेव्हा Buy Entry द्यावी.
➤ टार्गेट ठरविण्याची पद्धत:
-
टार्गेट अंतर = (नेकलाइन – हेडचा खालचा बिंदू).
उदा. नेकलाइन 100 आणि हेड 80 असेल तर टार्गेट = 20 रुपये, म्हणजे किंमत 120 पर्यंत जाऊ शकते.
➤ स्टॉप लॉस:
-
इनव्हर्स हेडच्या खाली स्टॉप लॉस ठेवावा.
➤ ट्रेलिंग स्टॉप लॉसचा वापर:
-
जर किंमत तुमच्या दिशेने जात असेल, तर ट्रेलिंग स्टॉप लॉस वापरून नफा वाढवा.
⚙️ Head and Shoulder Pattern का महत्त्वाचा आहे?
-
हा पॅटर्न ट्रेंड बदलण्याची आगाऊ सूचना देतो.
-
ट्रेडर्सना एंट्री आणि एक्झिट पॉईंट्स स्पष्टपणे समजतात.
-
हा पॅटर्न फेक सिग्नल्स कमी देतो, त्यामुळे तो अत्यंत विश्वासार्ह मानला जातो.
-
क्रिप्टो, फॉरेक्स, कमोडिटी आणि शेअर मार्केट या सर्व ठिकाणी लागू होतो.
📘 Head and Shoulder Pattern ओळखण्यासाठी टीप्स.
-
पॅटर्न पूर्ण होण्यापूर्वी ट्रेड करू नका.
-
व्हॉल्यूमची पुष्टी (Volume Confirmation) बघा – ब्रेकआउटच्या वेळी व्हॉल्यूम वाढायला हवा.
-
नेकलाइन तिरपी किंवा सरळ असू शकते, पण तिचे महत्त्व नेहमी समान असते.
-
स्टॉप लॉस न ठेवता कधीच ट्रेड करू नका.
-
रिव्हर्सल पॅटर्न नेहमी मोठ्या टाइमफ्रेमवर (4H, 1D, Weekly) अधिक अचूक असतो.
अस्वीकरण: या लेखात दिलेली माहिती केवळ शैक्षणिक उद्देशाने आहे. जर तुम्हाला शेअर बाजारात गुंतवणूक करायची असेल, तर तुम्ही स्वतः शेअर बाजाराबद्दल जाणून घ्यावे किंवा आर्थिक सल्लागार आणि प्रमाणित तज्ञांचा सल्ला घ्यावा. शेअर बाजार धोकादायक आहे. कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी, तुम्ही तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
🏁 निष्कर्ष
या लेखात तुम्ही Head and Shoulder Chart Pattern बद्दल जाणून घ्याल जो ट्रेडिंगमधील सर्वात प्रभावी आणि अचूक ट्रेंड रिव्हर्सल पॅटर्न आहे. हा पॅटर्न तुम्हाला बाजारातील बदल आगाऊ ओळखण्यास मदत करतो. जर तुम्ही तांत्रिक विश्लेषणात चांगले असाल, तर पॅटर्न समजून घेणे महत्वाचे आहे. सक्षम चार्ट विश्लेषण, व्हॉल्यूम कन्फर्मेशन आणि स्टॉप लॉसचा योग्य वापर करून तुम्ही मोठा नफा कसा कमवू शकता आणि जोखीम कशी कमी करू शकता. याबद्दल तपशीलवार स्पष्टीकरण दिले आहे. जर तुम्हाला या लेखात दिलेली माहिती आवडली असेल, तर कृपया या लेखाला लाईक, शेअर आणि कमेंट करा.
📘 हा लेख पण वाचा: 👉 [डिसेंडिंग ट्रँगल चार्ट पॅटर्न ट्रेडिंग गाईड। Descending Triangle Chart Pattern in Marathi.]